Wczasy pod gruszą: pracowniczy relikt czy realne zasilenie dodatkową gotówką na wakacje?

Pojęcie „Wczasów pod gruszą” niesie za sobą skojarzenia z przeszłością, z zapleczem socjalnym w dużych zakładach pracy i wczasami pracowniczymi. Dla młodszego pokolenia, które rozpoczyna karierę zawodową od umów cywilnoprawnych będzie prawdziwym reliktem. A jednak nadal funkcjonuje, przysługuje pracownikom, także tym zatrudnionym w mniejszych firmach.

Obowiązek wypłaty świadczenia nazywanego potocznie „Wczasami pod gruszą” mają przedsiębiorstwa, w których funkcjonuje Zakładowy Fundusz Świadczeń Socjalnych. Fundusz ten tworzą pracodawcy zatrudniający według stanu na 1 stycznia danego roku co najmniej 50 pracowników w przeliczeniu na pełne etaty. Jeśli firma zatrudnia mniej niż 50 pracowników, Fundusz jest tworzony na wniosek zakładowej organizacji związkowej.

Zasady korzystania ze środków Zakładowego Funduszu Świadczeń Socjalnych określa pracodawca w regulaminie funduszu. Regulamin określa także katalog osób uprawnionych do korzystania z usług i świadczeń finansowanych z ZFŚS. Jednym z warunków umożliwiających przyznanie dofinansowania może być przebywanie na urlopie wypoczynkowym przez co najmniej 14 kolejnych dni kalendarzowych.

„Wczasy pod gruszą” nie mają z góry określonej kwoty. Wysokość świadczenia jest uzależniona od zarobków zarówno pracownika, jak i członków jego rodziny. Pracodawca sam określa wysokość świadczenia urlopowego w swojej firmie. Przepisy dotyczące ZFŚS określają tylko górną granicę świadczenia urlopowego, która odpowiada wysokości odpisu podstawowego na ZFŚS. Od 01.07.2023 roku pracodawca może wypłacać świadczenie urlopowe w wysokości 1914,34 zł pracownikowi zatrudnionemu w pełnym wymiarze czasu pracy. Dla pracownika zatrudnionego w warunkach szczególnie uciążliwych kwota świadczenia wyniesie maksymalnie 2552,45 zł. Wysokość świadczenia ulega proporcjonalnemu pomniejszeniu w zależności od wymiaru czasu pracy.

„Wczasy pod gruszą” to świadczenie zwolnione z opodatkowania do kwoty 2000 zł. Od kwoty świadczenia nie są pobierane składki na ubezpieczenia ZUS.
Pracodawcy, którzy zgodnie z prawem nie muszą tworzyć Zakładowego Funduszu Świadczeń Socjalnych mają obowiązek wypłaty świadczeń urlopowych raz w roku każdemu pracownikowi, który korzysta w danym roku kalendarzowym z urlopu wypoczynkowego w wymiarze co najmniej 14 kolejnych dni kalendarzowych. Wykorzystanie urlopu wypoczynkowego jest więc warunkiem wypłaty świadczenia. Pracodawca może zwolnić się z tego obowiązku, jeżeli do końca stycznia danego roku przekaże pracownikom informację o nietworzeniu ZFŚS i niewypłacaniu świadczenia urlopowego. Wysokość świadczenia w przypadku pracodawców, którzy nie tworzą Zakładowego Funduszu Świadczeń Socjalnych nie może przekroczyć kwoty odpowiadającej wysokości odpisu podstawowego na ZFŚS, tj. 1914,34 zł od 01.07.2023. Kwotę świadczenia dla pracownika ustala się proporcjonalnie do jego wymiaru czasu pracy. Świadczenie urlopowe podlega opodatkowaniu, nie stanowi jednak podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia ZUS.